piątek, 28 listopada 2014

Postulaty zgromadzenia UKGKwRP (2-4.X.2014) zatwierdzone przez biskupów - W TRANSKRYPCJI POLSKIEJ




Poniżej publikowane postulaty wspólnego zgromadzenia obu eparchii UKGK w Polsce (2-4.X.2014) zostały zatwierdzone przez biskupów eparchialnych. Niniejsza publikacja oparta jest na plikach otrzymanych w dniu dzisiejszym pocztą elektroniczną z Kurii Metropolitalnej w Przemyślu, a następnie przetranskrybowanych z alfabetu ukraińskiego na polski. Teksty cyrylickie znaleźć można na blogu Z życia grekokatolików. 
W pierwszej kolejności publikowane są same postulaty, w drugiej zaś - dekret biskupów zatwierdzający je. W dekrecie tym znajdują się wskazania dotyczące sposobu wprowadzania w życie różnych kategorii postulatów.




 METROPOLIA PRZEMYSKO-WARSZAWSKA KOŚCIOŁA GRECKOKATOLICKIEGO (BIZANTYJSKO-UKRAIŃSKIEGO) W POLSCE


Peremyszl – Wrocław, dnia 12 łystopada 2014 r. Czysło: 2014/566

SOBOROWI POSTUŁATY JEPARCHIJALNOHO SOBORU PEREMYŚKO-WARSZAWŚKOJI ARCHYJEPARCHIJI TA WROCŁAWŚKO-GDANŚKOJI JEPARCHIJI, JAKYJ PROCHODYW U PEREMYSZLI W DNIACH 2 – 4 ŻOWTNIA 2014 R.,

zatwerdżeni dnia 12 łystopada 2014 r. Archyjepyskopom Kyr Iwanom Martyniakom, Mytropołytom Peremyśko-Warszawśkym ta Władykoju Wrocławśko-Gdanśkym Kyr Wołodymyrom R. Juszczakom.


I. «LITURHIJA I MOŁYTWA»

Propozyciji Patriarszomu Soboru UHKC:

1. Prywernuty w UHKC czytannia wsich mołytow anafory whołos.

2. Prywernuty u Bożestwennij Liturhiji czytannia zi Staroho Zawitu.

3. Usi bohosłużbowi teksty ukrajinśkoju mowoju drukuwaty z nahołosamy, jaki, osobływo w umowach diaspory, je neobchidnymy dla toho, szczob czytaty i spiwaty swiaszczenni teksty prawylno.

4. Opraciuwaty czyn pochoronu mertwonarodżenych ditej (wykydniw).

5. Opraciuwaty instrukciju zwerszennia razom wsich trioch Tajinstw chrystyjanśkoho wtajemnyczennia.

6. Opraciuwaty Czyny chreszczennia i winczannia pojednani z Bożestwennoju Liturhijeju.

7. Wyznaty słowa «i posłuch podrużnij» u szlubnij prysiazi żinky fakultatywnymy.

8. Rozhlanuty możływist´ wyznannia, szczo uczast´ u szlubnij Bożestwennij Liturhiji w subotu wweczeri zadowilniaje nedilnyj obowjazok myrianyna, jakyj winczajet´sia abo je hostem na wesilli.

9. Opraciuwaty JEDYNYJ perekład bohosłużbowych tekstiw ukrajinśkoju mowoju, bażano spilnyj dla UHKC i Prawosławnych Cerkow Ukrajiny.

10. U wsij UHKC prywernuty perwisnyj tekst Symwołu Wiry, bez dodatku «i Syna», poperedywszy ce widpowidnoju rozjasniuwalnoju robotoju.
 
Propozyciji Władykam UHKC u Polszczi:

1. Pidtwerdyty i dotrymuwatysia Pryncypiw liturhijnoho żyttia wid 2005 r.

2. Utworyty, widpowidno do Pryncypiw liturhijnoho żyttia, liturhijnu komisiju PWA abo spilnu komisiju dla wsijeji Mytropoliji.

3. U jeparchijach UHKC u Polszczi prywernuty perwisnyj tekst Symwołu Wiry, bez dodatku «i Syna», poperedywszy ce widpowidnoju rozjasniuwalnoju robotoju.

4. Wywczyty szlachy zadowołennia prahneń wirnych do hłybszoji duchownoji pidhotowky do swiat Rizdwa Chrystowoho, zokrema u formi rekołekcij.

5. Dozwołyty zwerszuwannia Bożestwennoji Liturhiji za parafijan u budni, zate u nedili ta swiata dozwołyty zwerszuwaty jiji w namirenniach żertwodawciw – jak za żywych, tak i za pomerłych.

6. Wykorystowujuczy partykularne prawo inszych jeparchij UHKC, zokrema Melburnśkoji, opraciuwaty instrukciju prowedennia pochoronu osib, jaki wybrały kremaciju swoho tiła, widpowidno do umow Polszczi.

7. Kadinnia pered Jewanhelijem obmeżyty zhidno z rubrykoju służebnyka. Mołytwu pered Jewanhelijem, poperedywszy zakłykom «Hospodewi pomolimsia», czytaty whołos.

 8. Zberihajuczy praktyku pryczaszczannia łożeczkoju, powczaty wirnych, zokrema prynahidnych uczasnykiw hreko-katołyćkych widpraw, pro nałeżnu powedinku pry pryjmanni Pryczastia.

9. U dwi nedili roku, koły powtoriujut´sia riadowi nedilni jewanhelśki czytannia, na Liturhiji sw. Iwana Zołotoustoho czytaty whołos usiu anaforu, wże ne wyhołoszujuczy propowidi.

10. W odnu z nedil Wełykoho Postu na Liturhiji sw. Wasylija Wełykoho czytaty whołos usiu anaforu – ne wyhołoszuwaty todi propowidi ta recytuwaty Symwoł Wiry.

11. Zwernuty uwahu na wirnych, jaki z riznych pryczyn rokamy ne prystupajut´ do spowidi. Wydawaty do nych posłannia-zakłyky do pokajannia, de b z lubowju, po-bat´kiwśky buła pojasnena neobchidnist´ tajinstwa pokajannia u formi indywidualnoji spowidi.

12. Ustanowyty okremu wid 27 czerwnia datu poczytannia nowomuczenykiw błażennych jepyskopiw peremyśkych Josafata i Hryhorija. Wybraty datu miż 5 i 17 łystopada, abo 1 łystopada (wychidnyj u Polszczi).

13. Neobchidno popularyzuwaty Cerkowne Prawyło u wizantijśko - ukrajinśkomu obriadi, wykorystowujuczy isnujuczi wydannia (napr. wasylijanśkyj Mołytwosłow, Czyn nedilnoji utreni toszczo) ta opraciowuwaty nowi – zokrema broszurky z tekstamy Weczirni, Utreni ta Poweczirja najhołowniszych praznykiw.

14. Wyhotowyty dwomowni czyny najbilsz używanych widpraw (Bożestwenni Liturhiji sww. Iwana Zołotoustoho i Wasylija Wełykoho, Służba Peredszeoswiaczenych Dariw, Czyny Chreszczennia, Winczannia i Pochoronu), z ukrajinśkym tekstom łatynkoju w transkrypciji ta parałelnym polśkym perekładom, szczob umożływyty wirnym, jaki ne znajut´ kyryłyci i/abo ukrajinśkoji mowy, aktywnu uczast´ u cych widprawach i kraszcze jich rozuminnia.

15. Opraciuwaty oficijni perekłady Służebnyka i Trebnyka na polśku mowu.

 16. Wywczyty możływist´ wżywannia na łemkiwśkych parafijach, de toho bażajut´ wirni, rusynśkych oficijnych liturhijnych knyh (Apostoła, Psałtyria).


II. «BOŻE SŁOWO I KATECHYZACIJA (KERYHMA) W UHKC U POLSZCZI»

Simja:

1. Wwesty katechyzu dla bat´kiw pered chreszczenniam dytyny (bażano z bat´kamy chresnymy).

2. Pryhaduwaty pro powahu mołytwy w rodyni, wczyty konkretnych form mołytwy (pomolit´sia pered obidom w takyj sposib..., molit´sia razom pered Swiatweczerom, molit´sia razom mołytwoju Swiatoho Jefrema u Wełykomu Posti).

3. Orhanizuwaty w parafiji katechyzy dla mołodych bat´kiw.

Szkoła:

4. Perekłasty Katechyzm UHKC \"Chrystos Nasza Pascha\" polśkoju mowoju.

5. Pidhotuwaty katechytycznyj pidrucznyk dla 1-3 kł. takym czynom, szczob na odnij storinci buły 2 tabłyci – odna z ukrajinśkym tekstom, a druha – z transliteracijeju.

6. Orhanizuwaty katechytyczni zustriczi dla bat´kiw pered I Spowiddiu i Uroczystym Sw. Pryczastiam.

7. Nahołoszuwaty na potrebi uczasti ditej ta mołodi w litnich relihijnych taborach (Sarepta).

8. Wyhotowyty pidrucznyky z relihiji dla uczniw ta wczyteliw.

9. Perekłasty na ukrajinśku mowu nowu Pidstawu nawczannia i nowu Prohramu hreko-katołyćkoji relihiji u Polszczi.

10. Orhanizuwaty duchownu formaciju dla katechytiw.

11. Prowodyty katechytyczni konferenciji z jepyskopom.

12. Stworyty zakładky na jeparchialnych web-storinkach pryswiaczeni katechyzaciji.

Parafija:

 13. Stworyty rodynni poradni pry parafijach.

14. Orhanizuwaty biblijno-mołytowni hurtky (stworyty schemu praci). 15. Zwernennia Władyk na temy aktualnych moralnych pytań – prynajmni raz na rik.

 16. Usystematyzuwaty formu katechyzy dorosłych, wykorystowujuczy doswid Neokatechumenalnoji dorohy z poszanuwanniam schidnoji tradyciji ta Liturhiji.

17. Orhanizuwaty antropołohiczno-keryhmatycznu katechyzu.


III. «MISIJNYJ DUCH UHKC U POLSZCZI»

Soborowi postułaty:

1. Stworyty w jeparchijach misijno-pastoralni widdiły (por. KKSC kan. 585 parahraf 3).

2. Prydiłyty osobływu uwahu misijnij formaciji seminarystiw.

3. Stworyty bohosłowśko—pastoralnyj instytut (wydawnyctwo, orhanizacija konferencij, spiwpracia z riznymy katołyćkymy uniwersytetamy).

4. Zasnuwaty instytut postijnoji formaciji duchowenstwa (riweń propowiduwannia Słowa Bożoho i spowidnyctwo).

5. Stworyty prohramu rozwytku UHKC w Polszczi (nowi struktury, nowi parafiji, wrachowujuczy pytannia mihraciji z Ukrajiny).

6. Pryznaczyty efirnyj czas, jakyj wydilaje nam TVP, na nawczalni, informacijni, misijni prohramy.

7. Pohłybyty mołytowne żyttia u parafijach (mołytowni hrupy, postawyty akcent na katechyzaciju dorosłych u formi katechumenatu, wykorystowujuczy ełementy chrystyjanśkoho wtajemnyczennia dorosłych). Dbaty pro riweń liturhijnoho spiwu.

8. Spiwpracia z parafijamy zi schidnoji Ukrajiny.

9. Nawjazaty kontakt z inszymy schidnymy katołyćkymy Cerkwamy, osobływo z Cerkwamy Błyźkoho Schodu.

10. Utworyty centry dla zboru informaciji pro hreko-katołyćkoho duszpastyrstwo w Polszczi, Jewropi ta switi w mereżi internet (adresy parafij, koordynaty).

Postułaty na Patriarszyj Sobor:

11. Orhanizuwaty dni widkrytych dwerej w parafijach UHKC u Polszczi z metoju oznajomłennia suspilstwa z naszoju Cerkwoju.


IV. «SPILNOTA – SOPRYCZASTIA, PŁEKANNIA JEDNOSTI (WIRNI BUDUJUT´ SPILNOTU)»

Soborowi postułaty:

1. Zaktywizuwaty dijalnist´ Jeparchijalnoji Duszpastyrśkoji Rady u Wrocławśko-Gdanśkij Jeparchiji, a w Peremyśko-Warszawśkij Archyjeparchiji pokłykaty Duszpastyrśku Radu zhidno z riszenniamy Soboru z 2002 roku.

2. Pokłykaty Katechytycznyj Widdił, u jakomu zadijani buły b duchowenstwo ta switśki katechyty.

3. Pidtrymuwaty spiwpraciu z hromadśkymy orhanizacijamy (OUP ta inszi).

4. W parafijach wyhotowlaty parafijalnyj duszpastyrśkyj płan na nastupnyj rik.

5. Pokłykaty fond bratnioji dopomohy dla swiaszczennykiw małych parafij (naprykład: zbirka hroszej w druhyj deń Rizdwa czy Wełykodnia).

6. Materialna widpowidalnist´ za parafiju łeżyt´ na wirnych.

7. Pokłykaty odyn Mytropołyczyj Regentśkyj Instytut u Warszawi.

8. W miru możływostej, nawjazuwaty miżparafijalni partnerstwa z Ukrajinoju.

9. Zaochoczuwaty parafiji do uczasti w pałomnyctwi do wyznacznych misć, powjazanych z kulturoju ta istorijeju naszoji Cerkwy (naprykład: Jarosław, Biłyj Bir, Chszanowo, Hora Jawir, Majdanek, Hora Zjawlinnia bila Peremyszla, na ridni zemli ta Ukrajinu). Uzhodyty terminy na kożnyj rik.

10. Stworyty prohramu formaciji chrystyjanśkoji rodyny. Pokłykaty duszpastyriw rodyn.

11. Zasnuwaty sareptianśki struktury w jeparchiji.

12. W kożnomu dekanati Mytropoliji pokłykaty koordynatora sareptianśkoho ruchu, szczob ideja Sarepty stała postijnoju formacijeju naszoji mołodi.

13. Pokłykaty Komisiju z pytań Duszpastyrstwa studentiw za uczastiu predstawnykiw studentśkoji mołodi.

14. Ekumenistam widpraciuwaty zrazkowe ekumeniczne bohosłużinnia, z jakoho zmożut´ skorystaty usi naszi parafiji.

15. U kożnij jeparchiji pryznaczyty widpowidalnych osib z ekumenicznych pytań.

 16. Rozrobyty prohramu z pytań pokłykań do swiaszczenstwa ta monaszoho żyttia.

17. Sposterihajemo potrebu duszpastyrśkoji opiky osib, jaki perebuwajut´ w neszlubnych zwjazkach.

18. Zwernuty osobływu uwahu na uczast´ mołodi Mytropoliji u Switowych Dniach Mołodi, jak ważływyj ełement sopryczastia z Wsełenśkoju Cerkwoju.

19. Zwernuty uwahu na potrebu duszpastyrśkych zustriczej jepyskopa z wirnymy, okrim praznykiw ta wizytacij.


V. «PROWID TA UPRAWLINNIA PARAFIJEJU»

Propozyciji Władykam UHKC u Polszczi:

1. Prowesty doslidżennia parafijalnoho żyttia usich parafij u Polszczi, szczob okresłyty: czy spilnota parafijalna rozwywajet´sia, czy zawmyraje, czy je możływist´ dla jiji kraszczoho rozwytku.

2. U parafijalnych radach, tam de je możływist´, wyznaczyty referentiw, neobchidnych dla ożywłennia parafijalnoji dijalnosti: liturhijnoho, katechytycznoho, jewanhelizacijno-misijnoho, orhanizacijno-hospodarśkoho, błahodijno-charytatywnoho, informacijno-wydawnyczoho.

3. Pokłykaty kapełaniw akademicznoho (studentśkoho) duszpastyrstwa u bilszych uniwersytetśkych mistach.

4. Jakszczo je taka potreba i możływist´, podbaty, szczob parochy mały swij postijnyj osidok na terytoriji parafiji dla uspisznoji praci swiaszczenyka ta kraszczoho uprawlinnia neju. U razi widsutnosti pomeszkannia, orhanizuwaty prymiszczennia dla spilnych zustriczej parafijan.

5. U kożnij parafiji orhanizuwaty widkryti zustriczi w miru potreb, ałe ne ridsze, niż dwiczi na rik, dla obhoworennia aktualnych spraw parafiji, jiji relihijnoho ta duchownoho żyttia.

6. Rozwynuty parafijalnu dijalnist´ sered emihrantiw z Ukrajiny, zaproszujuczy do spiwpraci swiaszczennykiw, jaki rozumijut´ jich potreby ta łehko nawjazujut´ z nymy kontakt.

7. Stworiuwaty myrianśki parafijalni spilnoty: biblijni hurtky, charytatywni, wołonterśki, mołytowni hrupy i spilnoty.

8. Stworyty parafijalnu stratehiju praci z mołoddiu, wrachowujuczy potreby i propozyciji wirnych.

9. Donesty do widoma wirnych informaciju pro formy służinnia w Cerkwi: swiczenosciw, czytciw-piwciw ta piddyjakoniw na osnowi ustawu pro formuwannia i służinnia dyjakoniw ta cerkownosłużyteliw.

10. Prowodyty w Peremyśko-Warszawśkij Archyjeparchiji rekołekciji dla swiaszczenyczych simej ta formacijni zustriczi dla swiaszczenyczych rodyn.

11. Wprowadyty obowjazok pidwyszczennia kwalifikacij duchowenstwa w sferi duchownij, homiłetycznij, pastoralnij, administratywnij, ekonomicznij, uprawlinśkij ta cerkownoho prawa.

12. Pokłykaty nowyj dekanat u centralnij Polszczi, wrachowujuczy szczo u Warszawi dije parafija Uspinnia Preswiatoji Bohorodyci, hreko-katołyćka hromada pry wuł. Domaniewśkij, uprawa prowinciji oo. Wasylijan, ss. Wasylijanok, ss. Służebnyć, wedet´sia duszpastyrśka pracia w Pjaseczno, a u Lubłyni dije parafija Rizdwa Preswiatoji Bohorodyci i nawczajut´sia pytomci u Duchownij Seminariji, a takoż wydno potrebu rozwynuty duszpastyrstwo w Zamosti i Chołmi ta nawjazaty aktywniszu spiwpraciu z neounijnoju parafijeju u Kostomłotach.

13. Okresłyty obowjazky ta zawdannia dekaniw w Peremyśko-Warszawśkij Archyjeparchiji.

 14. Okresłyty osynowyj płan dij usich komisij, jakyj bude widpowidalno i efektywno wwodytysia u żyttia parafij.

15. Perewiryty riweń wykonannia postanow poperednioho Soboru 2002 roku.

16. Pokłykaty komisiju u sprawach duszpastyrstwa rodyn ta podrużżiw.

17. Stworyty komisiju beatyfikaciji ta kanonizaciji swiatych UHKC u Polszczi.

18. Zasnuwaty Duchownu Seminariju dla Peremyśko-Warszawśkoji mytropoliji:  stworyty i zatwerdyty statut Duchownoji Seminariji Peremyśko-Warszawśkoji Mytropoliji, poperednio uzhodżenyj z rymo-katołyćkoju Lublinśkoju Archyjeparchijeju,  stworyty prohramu nawczannia i formaciji u Duchownij Seminariji, widpowidno do potreb parafij, wrachowujuczy wsiu specyfiku ta osobływosti (nop. kan. 353), jaki zhidno z part. prawom UHKC, kan. 50, dopomohły b seminarystam nabyraty doswid u suspilnomu ta charytatywnomu służinni, propowiduwanni, katechytycznomu nawczanni, pastoralnij dijalnosti, uprawlinni.

 19. Zwit pro prybutky i wydatky za rik (kan. 263) podawaty do widoma wirnych.

20. Pokłykaty mytropołyczu pres-służbu ta pryznaczyty widpowidalnoho za kontakty iz mas-medijamy.

21. Wyznaczyty obowjazky ta napriamky duszpastyrśkoji dijalnosti dla synkeła u sprawach łemkiw.

22. Pokłykaty duszpastyrśku radu w Peremyśko-Warszawśkij Archyjeparchiji zhidno zi statutom zatwerdżenym 7 sicznia 2005 roku.

23. Pokłykaty cerkownyj Sud dla Peremyśko-Warszawśkoji Mytropoliji.

24. Pokłykaty mytropołyczu komisiju u sprawach monaszestwa.

25. Pidtrymuwaty ta rozwywaty sareptianśki tabory, taworśki zustriczi, mali sarepty, spartakiady, rekołekciji, konkursy, festywali dla ditej ta mołodi.

 26. Pidhotuwaty prohramu katechyzaciji dla dorosłych u parafiji.

 27. Wstanowyty medal, abo inszu formu wyriznennia, za zasłuhy dla najbilsz aktywnych myrian, jaki nesut´ pomicz parafijalnym spilnotam.

28. Aktywizuwaty dijalnist´ uriadowo-cerkownoji hrupy u sprawach katołyćkoji Cerkwy w Polszczi wizantijśko-ukrajinśkoho obriadu.

29. Reorhanizuwaty strukturu UHKC w Polszczi takym czynom, aby umożływyty stworennia Synodu jepyskopiw, oczołenoho mytropołytom z osidkom u Warszawi.

30. Pokraszczyty obmin informacijeju, wykorystowujuczy suczasni internetowi resursy, z wymohoju wminnia korystuwatysia swiaszczennosłużytelamy ełektronnoju posztoju.

31. Zasnuwaty dim-ustanowu dla swiaszczennykiw-pensioneriw Peremyśko Warszawśkoji Mytropoliji, wykorystowujuczy dla cioho neruchomosti w Peremyszli.

32. Pokłykaty jurysta ta buchhałtera u Peremyśko-Warszawśkoji Mytropoliji, jaki służyły b fachowoju pomiczcziu swiaszczennosłużytelam, monaszestwu u potrebi.

33. Pokłykaty abo wyznaczyty u Peremyśko-Warszawśkoji Mytropoliji centr psychołohicznoji profiłaktyky, widnowy i terapiji z ałkoholizmu ta inszych form uzałeżnennia.

 Propozyciji Patriarszomu Soboru UHKC:

1. Zwernutysia do Synodu Jepyskopiw UHKC z prochanniam poszuku sposobiw duszpastyrśkoji dopomohy emihrantam z Ukrajiny.

2. Zaproponuwaty Synodowi Jepyskopiw UHKC opraciuwannia aktualnoho adresaru usich parafij UHKC u switi, z możływistiu pomiszczaty joho na webstorinkach archyjeparchij i jeparchij (adresy, mejły, tełefony, hodyny bohosłużiń).

 3. Aktywizuwaty Synodowi Jepyskopiw UHKC spiwpraciu UHKC z jepyskopatom Polszczi, za dopomohoju hrupy «Pro Połonija» z boku Synodu ta komisiji KIEP, do zwjazkiw z predstawnykamy Hreko-katołyćkoji Cerkwy w Ukrajini.

4. Predstawyty Synodowi Jepyskopiw UHKC propozyciju jurydycznoho statusu ta reorhanizaciji struktury Hreko-katołyćkoji Cerkwy w Polszczi.


VI. «DYJAKONIJA»

Soborowi postułaty:

 I. Szczodo orhanizaciji struktur Caritas:

1. Pokłykannia cerkownych orhanizacij publicznoho dobra. • Ne tworyty zajwych struktur, po zmozi odnu strukturu.

2. Pokłykannia Caritas u bilszych parafijach. • Prochannia do jepyskopiw pro nadannia rozporiadżennia, jake zobowjaże parochiw ta administratoriw wykonaty joho.

II. Wyhlad dijalnosti błahodijnoji orhanizaciji:

 3. Stworennia internet-storinok dla błahodijnych orhanizacijij.

4. Odyn raz na 6 misiaciw informuwaty pro dijalnist´ Jeparchialnych Karitas. Zwit drukuwaty u Błahowisti, abo robyty jakyjś praktycznyj dodatok do nioho, naprykład biułeteń.

5. Podiakuwaty wid Soboru Łatynśkij Cerkwi ta polśkomu suspilstwu za dopomohu ukrajinciam pid czas Rewoluciji Hidnosti ta aktualnych podij w Ukrajini.

6. Prodowżuwaty dijalnist´ u napriamku błahodijnych akcij ta namahatysia wwodyty odnoobraznist´.

III. Formacija:

 7. Katechyzacija myrian dla duchownoho zrostannia i bazuwannia propowidej na chrystyjanśkomu myłoserdi.

8. Wołonterśku robotu westy u napriami szkoły ta wyszczych nawczalnych zakładiw.

9. Orhanizowuwaty wyszkoły dla lideriw ta wołonteriw.

VII. RISZENNIA, PRYJNIATI W OKREMOMU HOŁOSUWANNI DEŁEHATIW:

1. Utworyty spilnu mytropołyczu komisiju, jaka zajmet´sia pidhotowkoju i opytuwanniam wirnych u sprawi cerkownoho kałendaria u dwoch naszych jeparchijach. Pro zminu można bude howoryty łysze todi, koły u dwoch jeparchijach bude 75 % wirnych, jaki prohołosujut´ za zminu kałendaria.

2. W oboch jeparchijach utworyty fondy, podajuczy dżereła nadchodżeń, jaki dozwolat´ orhanizuwaty ta finasuwaty proponowani Jeparchijalnym Soborom nowi jeparchijalni struktury.

Zatwerdżujemo i prohołoszujemo jak obowjazujuczi z siohodnisznim dnem Soborowi postułaty Jeparchijalnoho Soboru Peremyśko-Warszawśkoji Archyjeparchiji ta Wrocławśko-Gdanśkoji Jeparchiji, jakyj prochodyw u Peremyszli w dniach 2 – 4 żowtnia 2014 r.

Archyjepyskop Iwan Martyniak Mytropołyt Peremyśko-Warszawśkyj
+ Wołodymyr R. Juszczak, CZSWW Władyka Wrocławśko-Gdanśkyj





 METROPOLIA PRZEMYSKO-WARSZAWSKA KOŚCIOŁA GRECKOKATOLICKIEGO (BIZANTYJSKO-UKRAIŃSKIEGO) W POLSCE

Peremyszl - Wrocław, dnia 12 łystopada 2014 r. Czysło: 2014/565

D E K R E T

Ocym, zhidno z kan. 241 KKSC, majuczy na uwazi duszpastyrśki potreby UHKC u Polszczi, zatwerdżujemo ta prohołoszujemo Soborowi Postułaty spilnoho dla Peremyśko-Warszawśkoji Archyjeparchiji ta Wrocławśko-Gdanśkoji Jeparchiji Soboru, jakyj widbuwawsia wid 2 po 4 żowtnia 2014 r. u Peremyszli. Postułaty buły pryjniati Dełehatamy Soboru u hołosuwanni ostannioho dnia zasidań Soboru w subotu 4 żowtnia 2014 r. i torkajut´sia nastupnych tem, obhoworiuwanych pid czas soborowych zasidań:

- Liturhija i mołytwa;
- Boże Słowo i katechyzacija (keryhma) w UHKC u Polszczi;
 - Misijnyj Duch UHKC u Polszczi;
- Spilnota – sopryczastia, płekannia jednosti (wirni budujut´ spilnotu);
- Prowid ta uprawlinnia parafijeju;
- Dyjakonija.

Zatwerdżujemo takoż pryjniatu u hołosuwanni Dełehatamy Soboru proceduru, jaka stosujet´sia prowedennia w oboch jeparchijach opytuwannia szczodo stanowyszcza w sprawi możływosti zminy liturhijnoho kałendaria.

Szczodo praktycznoho wtiłennia soborowych postułatiw u żyttia, postanowlajemo:

1. Postułaty, jaki pidlahajut´ kompetenciji Hławy UHKC abo Synodu Jepyskopiw UHKC, budut´ peredani do Sekretariatu Synodu Jepyskopiw UHKC ta do Sekretariatu Patrijarszoho Soboru UHKC.

2. Postułaty, jaki wymahajut´ spilnoji diji oboch Jeparchij, peredusim koły jdet´sia pro pytannia perekładu liturhijnych tekstiw, opytuwannia w sprawi liturhijnoho kałendaria ta katechytycznych pytań, budut´ peredani na rozhlad ta opraciuwannia miżieparchijalnym komisijam, jaki okremymy dekretamy pokłyczut´ Prawlaczi Archyjereji.

3. Postułaty, jaki na jeparchijalnomu riwni stosujut´sia potocznych duszpastyrśkych, liturhijnych, dyscyplinarnych ta orhanizacijnych spraw w oboch jeparchijach, budut´ wyriszuwatyś okremo w oboch jeparchijach dekretamy abo inszymy jepyskopśkymy rozporiadżenniamy pisla konsultacij z duchowenstwom ta człenamy Jeparchijalnych Duszpastyrśkych Rad.

 4. Soborowi postułaty, jaki stosujut´sia potocznoho parafijalnoho duszpastyrstwa, u kożnij parafiji majut´ wwodytyś u żyttia duszpastyriamy pry aktywnij pidtrymci myrian.

5. Soborowi postułaty, jaki zbihajut´sia z riszenniamy Synodu Jepyskopiw UHKC ta pro jaki howoryt´ Partykularne Prawo UHKC, budut´ prohołoszeni ta nabudut´ czynnosti todi, koły budut´ pryjniati wyszcze zhadani kanony Partykularnoho Prawa UHKC abo koły budut´ wykonani riszennia Synodu Jepyskopiw UHKC.

6. Postułaty, jaki stosujut´sia administracijnych pytań, zhadanych u soborowych postułatach, wyriszuwatymut´sia pisla konsultacij z Wyszczoju Cerkownoju Władoju.

7. Zhidno z liturhijnymy postułatamy pryhadujemo pro aktualnist´ ta obowjazuwannia dokumentiw, pryjniatych Perszym Jeparchijalnym Soborom UHKC u Polszczi, jakyj widbuwsia u 2002 r., peredusim pro aktualnist´ posoborowoho dokumentu Pryncypy Liturhijnoho Żyttia, zatwerdżnoho u 2005 r. Pryhadujemo takoż pro obowjazok wtiłyty w żyttia wsi ranisze prohołoszeni jepyskopśki riszennia ta rozporiadżennia liturhijnoho, duszpastyrśkoho ta dyscyplinarnoho charakteru, jaki znowu pojawyłyś u soborowych postułatach.

8. Pidniate u soborowych postułatach pytannia jurydycznoho statusu Hreko-katołyćkoji Duchownoji Seminariji u Lubłyni staje bezpredmetnym, oskilky zhadana Duchowna Seminarija otrymała oficijne derżawne wyznannia szcze 27 łystopada 1989 r.

Dekret nabuwaje czynnosti z dnem prohołoszennia.

W załuczenni zibrani Soborowi postułaty Jeparchijalnoho Soboru oboch jeparchij Peremyśko-Warszawśkoji Mytropoliji, jakyj prochodyw u Peremyszli w dniach wid 2 do 4 żowtnia 2014 r.

Błahosłowennia Hospodnie na Was

Archyjepyskop Iwan Martyniak Mytropołyt Peremyśko-Warszawśkyj
+ Wołodymyr R. Juszczak, CZSWW Władyka Wrocławśko-Gdanśkyj

środa, 1 października 2014

Co moim zdaniem winno się zmienić w statusie prawnym UKGK w Polsce?

Już jutro rozpoczyna się w Przemyślu wspólne Zgromadzenie obu eparchii greckokatolickich w Polsce. Z tej okazji warto przypomnieć fragment mego pisma z 15.X.2002, dotyczący postulowanych zmian statusu prawnego UKGK w RP:




2. Виправлення юридичного статусу нашої Митрополії в державному і церковному праві, зокрема:
             а) визнання кордонів нашої ”власної території” згідно з історичною правдою, з урахуванням усіх земель теперішньої  Польщі, що входили колись до складу Києво-Галицької митрополії;
             б) розширення на основі спеціяльного тимчасового права (ius speciale ad tempus), виданого Римською столицею, територіяльного статусу на всю УГКЦ в Польщі;
             в) юридична емасипація УГКЦ в Польщі - визнання поділу Католицької Церкви на окремі Церкви свого права, взаємно від себе незалежні; латинська Конференція Єпископату не може представляти УГКЦ ані мати над нею будь-якої влади; найвищим органом УГКЦ на рівні країни має бути єпископат нашої Митрополії на чолі з Митрополитом; у зв'язку з цим, з огляду на принцип tres faciunt collegium, cлід збільшити кількість єпархій УГКЦ в Польщі до трьох-чотирьох; різні шкідливі обмеження прав УГКЦ (невизнання патріяршої юрисдикції, необхідність вибору єпископів виключно з-поміж польських громадян тощо, призначування єпископів виключно Апостольською Столицею замість компетентною церковною владою за приписами канонічного права ) мають бути усунені з Конкордату та інших законодавчих актів; усім слід вживати правильну термінологію: ”Українська Греко-Католицька Церква” - „Ukraiński Kościół Greckokatolicki”, як офіційна назва, а   „Греко-Католицька Церква” - ”Kościół greckokatolicki”, як її скорочений, напівофіційний варіянт;
             г) ієрархія УГКЦ в Польщі повинна отримати юрисдикцію над усіма католиками візантійського обряду в цій країні, без огляду на їхню церковну приналежність, дотримування того чи іншого варіянту  візантійського обряду, національність, мову тощо;
             ґ) греко-католицькі ієрархи та парохи (адміністратори парафій) на основі спеціяльного тимчасового права повинні на період не коротший 25 років отримати право вільно приймати в лоно Греко-Католицької Церкви римо-католиків та інших західних християн, без конечності питати згоди в будь-яких римо-католицьких чи римських чинників. Рівночасно принцип збереження обрядової тотожності всіма східніми християнами - як східніми католиками, так і східніми некатоликами, що приходять до повної єдності з Католицькою Церквою - має бути наново підтверджений, а порушники піддані санкціям.

 2. Wyprawłennia jurydycznoho statusu naszoji Mytropoliji w derżawnomu i cerkownomu prawi, zokrema:

 a) wyznannia kordoniw naszoji ”własnoji terytoriji” zhidno z istorycznoju prawdoju, z urachuwanniam usich zemel teperisznioji Polszczi, szczo wchodyły kołyś do składu Kyjewo-Hałyćkoji mytropoliji; 

 b) rozszyrennia na osnowi specijalnoho tymczasowoho prawa (ius speciale ad tempus), wydanoho Rymśkoju stołyceju, terytorijalnoho statusu na wsiu UHKC w Polszczi; 

 w) jurydyczna emasypacija UHKC w Polszczi - wyznannia podiłu Katołyćkoji Cerkwy na okremi Cerkwy swoho prawa, wzajemno wid sebe nezałeżni; łatynśka Konferencija Jepyskopatu ne może predstawlaty UHKC ani maty nad neju bud´-jakoji włady; najwyszczym orhanom UHKC na riwni krajiny maje buty jepyskopat naszoji Mytropoliji na czoli z Mytropołytom; u zw\jazku z cym, z ohladu na pryncyp tres faciunt collegium, slid zbilszyty kilkist´ jeparchij UHKC w Polszczi do trioch-czotyrioch; rizni szkidływi obmeżennia praw UHKC (newyznannia patrijarszoji jurysdykciji, neobchidnist´ wyboru jepyskopiw wykluczno z-pomiż polśkych hromadian toszczo, pryznaczuwannia jepyskopiw wykluczno Apostolśkoju Stołyceju zamist´ kompetentnoju cerkownoju władoju za prypysamy kanonicznoho prawa ) majut´ buty usuneni z Konkordatu ta inszych zakonodawczych aktiw; usim slid wżywaty prawylnu terminołohiju: ”Ukrajinśka Hreko-Katołyćka Cerkwa” - „Ukraiński Kościół Greckokatolicki”, jak oficijna nazwa, a „Hreko-Katołyćka Cerkwa” - ”Kościół greckokatolicki”, jak jiji skoroczenyj, napiwoficijnyj warijant;

 h) ijerarchija UHKC w Polszczi powynna otrymaty jurysdykciju nad usima katołykamy wizantijśkoho obriadu w cij krajini, bez ohladu na jichniu cerkownu prynałeżnist´, dotrymuwannia toho czy inszoho warijantu wizantijśkoho obriadu, nacionalnist´, mowu toszczo;

 g) hreko-katołyćki ijerarchy ta parochy (administratory parafij) na osnowi specijalnoho tymczasowoho prawa powynni na period ne korotszyj 25 rokiw otrymaty prawo wilno pryjmaty w łono Hreko-Katołyćkoji Cerkwy rymo-katołykiw ta inszych zachidnych chrystyjan, bez konecznosti pytaty zhody w bud´-jakych rymo-katołyćkych czy rymśkych czynnykiw. Riwnoczasno pryncyp zbereżennia obriadowoji totożnosti wsima schidnimy chrystyjanamy - jak schidnimy katołykamy, tak i schidnimy nekatołykamy, szczo prychodiat´ do pownoji jednosti z Katołyćkoju Cerkwoju - maje buty nanowo pidtwerdżenyj, a porusznyky piddani sankcijam.

wtorek, 23 września 2014

Grekokatolicy w RP - najnowsze dane statystyczne NSP 2011

Tematyka statystyczna gościła na tym blogu już niejednokrotnie, poczynając od publikacji tabelki statystycznej nuncjatury warszawskiej z 1994, poprzez wpis z linkiem do statystyki wszystkich katolickich Kościołów wschodnich opracowanej przez ks. Ronalda G. Robersona, po wpisy prezentujące wyniki Narodowego Spisu Powszechnego 2011 - w odniesieniu do wszystkich wyznań oraz w odniesieniu do grekokatolików i prawosławnych.

Czas jednak płynie, GUS publikuje coraz pełniejsze dane, wypada zatem korzystać z tego i tworzyć nowe opracowania. Poniżej publikuję artykuł, który się ukazał we wrześniowym (9/2014) numerze miesięcznika "Błahowist" - najpierw czcionką ukraińską, potem polską (w transkrypcji).




                                    УГКЦ в Польщі за переписом 2011 року

                           Поява нових, більш детальних даних перепису 2011 року стосовно національно-етнічної, мовної та конфесійної приналежности населення (опублікованих на сайті ГСУ 24 квітня ц.р.), дає нагоду приглянутися ближче нашій церковній спільноті крізь призму статистики. Деякі ж із даних варто пізнати особливо під сучасну пору, коли готуємося до спільного Собору наших єпархій у Перемишлі.
                           Греко-католиків у Польщі за переписом 33 тис. 281, тобто 0,09 % населення країни. Ми - п’ята за розміром релігійна група. Випередили нас римо-католики – 87,58%  (33 млн. 728 тис. 734), православні - 0,41% (156 тис. 284), єговісти – 0,36% (137 тис. 308) та лютерани – 0,18% (70 тис. 766). На шостому місці п’ятидесятники – 0,07% (26 тис. 433). Це конфесія, яка розвивається дуже динамічно і хтозна, чи не випередить статистично УГКЦ через деякий час. На дальших місцях опинилися конфесійні спільноти, яким не пощастило в переписі досягнути числа 10 тисяч, хоча Старокатолицька Церква Маріявітів підійшла вже ось-ось до цього результату (9 тис. 990).
                         Дані про територію розселення греко-католиків не приносять суттєвої новизни, але підтверджують і «деталізують» це, про що ми знали й досі. Можна спрощено сказати, що вірні УГКЦ заселяють переважно два «пояси» - північний і південний. Обидва ці пояси складають воєвідства, які стикаються з, відповідно, північним (у т.ч. і морським) та південним кордонами РП. Абсолютна більшість греко-католиків проживає у північному поясі: у Вармінсько-Мазурському воєвістві 12 тис. 724 (38,2% від загальної кількости вірних УГКЦ в РП!), Поморському – 3 тис. 436 (10,3%), Західнопоморському – 3 тис. 926 (11,8%). Діяспора Підляського воєвідства це 169 чоловік (0,5%). Таким чином північний пояс згуртовує 60,8% греко-католиків. Південний же має менше вірних, зате більше воєвідств: Підкарпатське – 2 тис. 712 (8,1%), Малопольське – 1 тис. 660 (5%), Сілезьке – 519 (1,6%), Опольське – 227 (0,7%), Долішньосілезьке – 3 тис. 584 (10,8%). Отож у південному поясі проживає 26,2% греко-католиків Польщі. На решту країни – можемо це назвати «середнім поясом» - припадає 13% вірних. Помітніші скупчення є ще в Любуському (1 тис. 277 – 3,8%), Мазовецькому (1 тис. 394 – 4,2%), Люблинському (497 – 1,5%) та Великопольському (453 – 1,4%) воєвідствах.
                       Ці дані ставлять перед УГКЦ подвійний виклик. По-перше: як дійти до вірних, які знаходяться поза «обліком» наших парафій, проте все ж ототожнюють себе з греко-католицтвом? По-друге: чи і як удосконалювати адміністративні структури, зокрема єпархіяльний поділ? Маємо 60,8% вірних на півночі, обидва ж єпископські престоли – на півдні. Якщо нам не під силу створити 4 єпархії (див. пропозицію на ruthenus.blogspot.com від 29 серпня 2012 р.), то може варто б подумати про триподіл? Напр. титулярна Архієпархія Перемисько-Вроцлавська з 26,2% вірних південного пояса, Єпархія Кошалінсько-Ґданська з трьома північно-західними воєвідствами (Поморське, Західнопоморське, Любуське) -  25,9% вірних і митрополича Архієпархія Варшавсько-Холмська (Варшавсько-Ольштинська, Ольштинсько-Холмська, Ольштинсько-Варшавська) з рештою вірних, тобто 47,9%. Звідки дві Архієпархії? З різних причин уважаю, що митрополичий осідок мав би бути перенесений північніше – найкраще до столиці держави (яка є й великим іміграційним центром). Перемишлеві на спогад мав би лишитися почесний титул Архієпархії (як це було із Львовом у 2005-2011 рр.). Не місце тут розписуватися про аргументацію, вкажу лише, що Перемишль, попри кількасотлітню єпархіяльну традицію, традиції митрополичої не має. Натомість старовинна традиція нашої Руської (Київської) Церкви з ХV-ХХ ст. така, що митрополит мав би стояти на чолі найпотужнішої з єпархій. Такою була давня Київська, такою ж і Львівська від Антонія Ангелловича до Мирослава-Івана Любачівського. Осідок у столиці – річ, гадаю, самозрозуміла.
                      Серед вірних УГКЦ у Польщі 17 тис. 196 є жіночої статі (51,7 %), 16 тис. 86 – чоловічої (48,3%). Це не різниться суттєво від даних про все населення країни. Більш «оригінальними» є дані про поділ на жителів сіл і міст. На селі проживає 15 тис. 758 греко-католиків (47,3%), у місті ж 17 тис. 523 (52,7%). Для порівняння – серед населення Польщі загалом це відповідно 39,2% і 60,8%. Серед римо-католиків 41,5% та 58,5%. Серед православних же 39,3% і 60,7%.  Як на мене, це вказує не стільки на низький рівень міграції з села серед греко-католиків, скільки на те, що для надто великого відсотка така міграція означає втрату зв’язку з Церквою хрещення. Ніде правди діти, еміграція за кордон теж дала тут себе відчути.
                     Дуже цікаві дані про вік. Укладачі поділили опитаних у переписі на 4 групи: 1) 0-17 років (wiek przedprodukcyjny) , 2) 18-44 рр. (wiek produkcyjny mobilny), 3) з 45 р. по 59 р. (жінки) або 64 р. (чоловіки) (wiek produkcyjny niemobilny) 4) 60 р. і більше для жінок, 65 р. і більше для чоловіків (wiek poprodukcyjny). Назовімо умовно ці чотири категорії віком дитячим, молодим, середнім і старшим.
                    Серед греко-католиків дітей 4 тис. 743 (14,3%), молодих 12 тис. 393 (37,2%), середнього віку  8 тис. 211 (24,7%), старшого віку 7 тис. 934 (23,8%).
                    Як бачимо, відсоток дітей у нас значно менший, ніж відсоток «пенсіонерів». Це, звичайно, погана ознака. По всій країні, попри демографічну кризу, все ж таки дітей (18,7%) більше за «пенсіонерів»  (16,9%). Якоюсь для нас «потіхою» може бути факт, що «пенсіонери» мають перевагу над дітьми у майже всіх названих мною вище конфесійних спільнотах, не враховуючи римо-католиків і...пятидесятників. Навіть у дуже «ревних місійно» Свідків Єгови  дітей 14,6%, а людей пенсійного віку 19,3%.
                    Щоби дати уявлення про контекст наших вікових даних, пропоную нижче дані про деякі інші спільноти.
                   У Римо-Католицькій Церкві дітей 19,2%, молодих 39,2%, середнього віку 24,1%, старшого віку 17,5%.
              У Православній Церкві дітей 13,7%, молодих 37,2%, середнього віку 24,6%, старшого віку 24,5%.
              У П’ятидесятницькій Церкві (Kościół Zielonoświątkowy) дітей 23,6%, молодих 45,7%, середнього віку 21,2%, старшого віку 9,5%.
              Загалом же у Польщі дітей 18,7%, молодих 40%,  середнього віку 24,4%, старшого віку 16,9%.
             Для демографічної перспективи важливо врахувати число (відсоток) тих, від кого можемо сподіватися дітей. У великому спрощенні – це представники двох перших категорій, тобто люди у віці до 44 років уключно. Їх у Польщі 58,7%, серед римо-католиків 58,4%, у Православній Церкві 50,9%, в УГКЦ 51,5%, а серед п’ятидесятників аж 69,3%.
            Як бачимо, наші вікові показники значно гірші від загальнопольських і римо-католицьких, про п’ятидесятницькі вже й не згадуючи (тому-то цілком імовірно, що в майбутньому п’ятидесятники в Польщі випередять УГКЦ за статистикою). Наші показники наближені до даних про Православну Церкву, причому вікова структура в нас чуть краща. Це, що будучи в набагато важчій ситуації, не маючи свого відповідника Північного Підляшшя в ПАПЦ, ми змогли втримати показники не гірші від їхніх – це доказ великої живучости греко-католицької спільноти. Факт, що дітей у нас більший відсоток, можна, як здогадуюся, пояснити зокрема іншим характером подружжів з римо-католиками. Для Латинської Церкви є зовсім іншого рангу проблемою допустити змішаний шлюб, а відтак хрещення дітей, в УГКЦ, а зовсім іншого ж  у ПАПЦ. Прямо кажучи, це перше з системного боку, з точки погляду канонічного права, ніяка проблема. Варто б це дослідити соціологам: який відсоток змішаних пар вінчається і хрестить дітей у церкві (а не костелі), якщо це є пара УГКЦ-РКЦ, а який, коли ПАПЦ-РКЦ.
                            І, накінець, дані про національно-етнічну ідентифікацію. Як відомо, у переписі можна було подати одну або дві такі ідентифікації. Можливим було також не декларувати ніякої. На жаль, дані опубліковані 24 квітня ц.р. дають досить скупу картину – довідуємося з них, скільки членів даного віросповідання декларувало ідентифікацію «виключно польську», «польську і непольську», та «виключно непольську». Окрема графа таблиці присвячена особам, щодо яких не вдалося встановити ідентифікацію або які відмовилися про неї заявляти (серед греко-католиків було таких...четверо).
                  Дані про УГКЦ водночас є і не є несподіванкою. Як і слід було сподіватися, абсолютна більшість вірних заявила про «виключно непольську» ідентичність. Це, звичайно, можуть бути різні варіянти: тільки українська, тільки лемківська, лемківська і українська воднораз, та (принаймні теоретично) ще й багато інших, аби лише інших ніж польська. Отже «неполяками» задекларували себе 18 тис. 123 греко-католики, тобто 54,4% від усіх вірних. Ніяка інша релігійна організація, принаймні з-посеред тих, яких дані опубліковано 24 квітня (це конфесії, які нараховують більше 500 членів), не має більшости вірних «неполяків». Дві невеликі ісламські спільноти наблизилися до 50%, але межі половини таки не перейшли. Якщо ж ідеться про Православну Церкву, то частка «неполяків» досягла у ній 25,2%.
                  54,4% це більшість абсолютна, проте до 100% їй далеченько. Черговою групою серед вірних УГКЦ є ті, хто задекларував ідентифікацію «виключно польську». Це 8 тис. 409 осіб, тобто 25,3% (дивним чином стільки ж, що «неполяків» у ПАПЦ). Відтак ідентичність «польську і непольську» заявили 6 тис. 744 греко-католики, тобто 20,3%.  Для порівняння: серед православних «поляків» 62,6%, а «змішаних» 12,2%.
                 Зараз, у контексті близького вже Собору, варто придивитися до цих даних і, можливо, розпрощатися з деякими заяложеними стереотипами? Звичайно, можна ці дані промовчати (так найвигідніше). Можна заперечити, мовляв, це фальш і чергова польська інтрига затіяна з метою ополячення українців. Можна, прийнявши ці дані за в основному правдиві, зробити з них такий практичний висновок, що, мовляв, вірні у нас замало національно усвідомлені, отже треба ще міцніше докрутити в Церкві націонал-патріотичну шрубу, щоби «реукраїнізувати» отих 25%. Та можна поступити й у дусі власне церковному, тобто почати в душпастирській діяльності та програмуванні її церковною владою враховувати наявність у Церкві вірних інших ніж українська національностей і мов. Заклики до чого, зокрема у мовному аспекті, знайдемо в неодному протоколі передсоборних зборів.     

                                                                                    диякон Петро Сивицький 



UHKC w Polszczi za perepysom 2011 roku

Pojawa nowych, bilsz detalnych danych perepysu 2011 roku stosowno nacionalno-etnicznoji, mownoji ta konfesijnoji prynałeżnosty nasełennia (opublikowanych na sajti HSU 24 kwitnia c.r.), daje nahodu pryhlanutysia błyżcze naszij cerkownij spilnoti kriź pryzmu statystyky. Dejaki ż iz danych warto piznaty osobływo pid suczasnu poru, koły hotujemosia do spilnoho Soboru naszych jeparchij u Peremyszli.

Hreko-katołykiw u Polszczi za perepysom 33 tys. 281, tobto 0,09 % nasełennia krajiny. My - pjata za rozmirom relihijna hrupa. Wyperedyły nas rymo-katołyky – 87,58% (33 młn. 728 tys. 734), prawosławni - 0,41% (156 tys. 284), jehowisty – 0,36% (137 tys. 308) ta luterany – 0,18% (70 tys. 766). Na szostomu misci pjatydesiatnyky – 0,07% (26 tys. 433). Ce konfesija, jaka rozwywajet´sia duże dynamiczno i chtozna, czy ne wyperedyt´ statystyczno UHKC czerez dejakyj czas. Na dalszych misciach opynyłysia konfesijni spilnoty, jakym ne poszczastyło w perepysi dosiahnuty czysła 10 tysiacz, chocza Starokatołyćka Cerkwa Marijawitiw pidijszła wże oś-oś do cioho rezultatu (9 tys. 990).

 Dani pro terytoriju rozsełennia hreko-katołykiw ne prynosiat´ suttiewoji nowyzny, ałe pidtwerdżujut´ i «detalizujut´» ce, pro szczo my znały j dosi. Można sproszczeno skazaty, szczo wirni UHKC zaselajut´ pereważno dwa «pojasy» - piwnicznyj i piwdennyj. Obydwa ci pojasy składajut´ wojewidstwa, jaki stykajut´sia z, widpowidno, piwnicznym (u t.cz. i morśkym) ta piwdennym kordonamy RP. Absolutna bilszist´ hreko-katołykiw prożywaje u piwnicznomu pojasi: u Warminśko-Mazurśkomu wojewistwi 12 tys. 724 (38,2% wid zahalnoji kilkosty wirnych UHKC w RP!), Pomorśkomu – 3 tys. 436 (10,3%), Zachidnopomorśkomu – 3 tys. 926 (11,8%). Dijaspora Pidlaśkoho wojewidstwa ce 169 czołowik (0,5%). Takym czynom piwnicznyj pojas zhurtowuje 60,8% hreko-katołykiw. Piwdennyj że maje mensze wirnych, zate bilsze wojewidstw: Pidkarpatśke – 2 tys. 712 (8,1%), Małopolśke – 1 tys. 660 (5%), Siłeźke – 519 (1,6%), Opolśke – 227 (0,7%), Doliszniosiłeźke – 3 tys. 584 (10,8%). Otoż u piwdennomu pojasi prożywaje 26,2% hreko-katołykiw Polszczi. Na resztu krajiny – możemo ce nazwaty «serednim pojasom» - prypadaje 13% wirnych. Pomitniszi skupczennia je szcze w Lubuśkomu (1 tys. 277 – 3,8%), Mazowećkomu (1 tys. 394 – 4,2%), Lubłynśkomu (497 – 1,5%) ta Wełykopolśkomu (453 – 1,4%) wojewidstwach.

 Ci dani stawlat´ pered UHKC podwijnyj wykłyk. Po-persze: jak dijty do wirnych, jaki znachodiat´sia poza «oblikom» naszych parafij, prote wse ż ototożniujut´ sebe z hreko-katołyctwom? Po-druhe: czy i jak udoskonaluwaty administratywni struktury, zokrema jeparchijalnyj podił? Majemo 60,8% wirnych na piwnoczi, obydwa ż jepyskopśki prestoły – na piwdni. Jakszczo nam ne pid syłu stworyty 4 jeparchiji (dyw. propozyciju na ruthenus.blogspot.com wid 29 serpnia 2012 r.), to może warto b podumaty pro trypodił? Napr. tytularna Archijeparchija Peremyśko-Wrocławśka z 26,2% wirnych piwdennoho pojasa, Jeparchija Koszalinśko-Gdanśka z trioma piwniczno-zachidnymy wojewidstwamy (Pomorśke, Zachidnopomorśke, Lubuśke) - 25,9% wirnych i mytropołycza Archijeparchija Warszawśko-Chołmśka (Warszawśko-Olsztynśka, Olsztynśko-Chołmśka, Olsztynśko-Warszawśka) z resztoju wirnych, tobto 47,9%. Zwidky dwi Archijeparchiji? Z riznych pryczyn uważaju, szczo mytropołyczyj osidok maw by buty perenesenyj piwnicznisze – najkraszcze do stołyci derżawy (jaka je j wełykym imihracijnym centrom). Peremyszłewi na spohad maw by łyszytysia poczesnyj tytuł Archijeparchiji (jak ce buło iz Lwowom u 2005-2011 rr.). Ne misce tut rozpysuwatysia pro arhumentaciju, wkażu łysze, szczo Peremyszl, popry kilkasotlitniu jeparchijalnu tradyciju, tradyciji mytropołyczoji ne maje. Natomist´ starowynna tradycija naszoji Ruśkoji (Kyjiwśkoji) Cerkwy z CHV-CHCH st. taka, szczo mytropołyt maw by stojaty na czoli najpotużniszoji z jeparchij. Takoju buła dawnia Kyjiwśka, takoju ż i Lwiwśka wid Antonija Anhełłowycza do Myrosława-Iwana Lubacziwśkoho. Osidok u stołyci – ricz, hadaju, samozrozumiła.

Sered wirnych UHKC u Polszczi 17 tys. 196 je żinoczoji stati (51,7 %), 16 tys. 86 – czołowiczoji (48,3%). Ce ne riznyt´sia suttiewo wid danych pro wse nasełennia krajiny.

 Bilsz «oryhinalnymy» je dani pro podił na żyteliw sił i mist. Na seli prożywaje 15 tys. 758 hreko-katołykiw (47,3%), u misti ż 17 tys. 523 (52,7%). Dla poriwniannia – sered nasełennia Polszczi zahałom ce widpowidno 39,2% i 60,8%. Sered rymo-katołykiw 41,5% ta 58,5%. Sered prawosławnych że 39,3% i 60,7%. Jak na mene, ce wkazuje ne stilky na nyźkyj riweń mihraciji z seła sered hreko-katołykiw, skilky na te, szczo dla nadto wełykoho widsotka taka mihracija oznaczaje wtratu zwjazku z Cerkwoju chreszczennia. Nide prawdy dity, emihracija za kordon też dała tut sebe widczuty.

Duże cikawi dani pro wik. Układaczi podiłyły opytanych u perepysi na 4 hrupy: 1) 0-17 rokiw (wiek przedprodukcyjny) , 2) 18-44 rr. (wiek produkcyjny mobilny), 3) z 45 r. po 59 r. (żinky) abo 64 r. (czołowiky) (wiek produkcyjny niemobilny) 4) 60 r. i bilsze dla żinok, 65 r. i bilsze dla czołowikiw (wiek poprodukcyjny). Nazowimo umowno ci czotyry katehoriji wikom dytiaczym, mołodym, serednim i starszym. Sered hreko-katołykiw ditej 4 tys. 743 (14,3%), mołodych 12 tys. 393 (37,2%), serednioho wiku 8 tys. 211 (24,7%), starszoho wiku 7 tys. 934 (23,8%). Jak baczymo, widsotok ditej u nas znaczno menszyj, niż widsotok «pensioneriw». Ce, zwyczajno, pohana oznaka. Po wsij krajini, popry demohraficznu kryzu, wse ż taky ditej (18,7%) bilsze za «pensioneriw» (16,9%). Jakojuś dla nas «potichoju» może buty fakt, szczo «pensionery» majut´ perewahu nad dit´my u majże wsich nazwanych mnoju wyszcze konfesijnych spilnotach, ne wrachowujuczy rymo-katołykiw i...pjatydesiatnykiw. Nawit´ u duże «rewnych misijno» Swidkiw Jehowy ditej 14,6%, a ludej pensijnoho wiku 19,3%. Szczoby daty ujawłennia pro kontekst naszych wikowych danych, proponuju nyżcze dani pro dejaki inszi spilnoty. U Rymo-Katołyćkij Cerkwi ditej 19,2%, mołodych 39,2%, serednioho wiku 24,1%, starszoho wiku 17,5%. U Prawosławnij Cerkwi ditej 13,7%, mołodych 37,2%, serednioho wiku 24,6%, starszoho wiku 24,5%. U Pjatydesiatnyćkij Cerkwi (Kościół Zielonoświątkowy) ditej 23,6%, mołodych 45,7%, serednioho wiku 21,2%, starszoho wiku 9,5%. Zahałom że u Polszczi ditej 18,7%, mołodych 40%, serednioho wiku 24,4%, starszoho wiku 16,9%. Dla demohraficznoji perspektywy ważływo wrachuwaty czysło (widsotok) tych, wid koho możemo spodiwatysia ditej. U wełykomu sproszczenni – ce predstawnyky dwoch perszych katehorij, tobto ludy u wici do 44 rokiw ukluczno. Jich u Polszczi 58,7%, sered rymo-katołykiw 58,4%, u Prawosławnij Cerkwi 50,9%, w UHKC 51,5%, a sered pjatydesiatnykiw aż 69,3%.

Jak baczymo, naszi wikowi pokaznyky znaczno hirszi wid zahalnopolśkych i rymo-katołyćkych, pro pjatydesiatnyćki wże j ne zhadujuczy (tomu-to ciłkom imowirno, szczo w majbutniomu pjatydesiatnyky w Polszczi wyperediat´ UHKC za statystykoju). Naszi pokaznyky nabłyżeni do danych pro Prawosławnu Cerkwu, pryczomu wikowa struktura w nas czut´ kraszcza. Ce, szczo buduczy w nabahato ważczij sytuaciji, ne majuczy swoho widpowidnyka Piwnicznoho Pidlaszszia w PAPC, my zmohły wtrymaty pokaznyky ne hirszi wid jichnich – ce dokaz wełykoji żywuczosty hreko-katołyćkoji spilnoty. Fakt, szczo ditej u nas bilszyj widsotok, można, jak zdohadujusia, pojasnyty zokrema inszym charakterom podrużżiw z rymo-katołykamy. Dla Łatynśkoji Cerkwy je zowsim inszoho ranhu probłemoju dopustyty zmiszanyj szlub, a widtak chreszczennia ditej, w UHKC, a zowsim inszoho ż u PAPC. Priamo każuczy, ce persze z systemnoho boku, z toczky pohladu kanonicznoho prawa, nijaka probłema. Warto b ce doslidyty sociołoham: jakyj widsotok zmiszanych par winczajet´sia i chrestyt´ ditej u cerkwi (a ne kosteli), jakszczo ce je para UHKC-RKC, a jakyj, koły PAPC-RKC.

I, nakineć, dani pro nacionalno-etnicznu identyfikaciju. Jak widomo, u perepysi można buło podaty odnu abo dwi taki identyfikaciji. Możływym buło takoż ne dekłaruwaty nijakoji. Na żal, dani opublikowani 24 kwitnia c.r. dajut´ dosyt´ skupu kartynu – dowidujemosia z nych, skilky człeniw danoho wirospowidannia dekłaruwało identyfikaciju «wykluczno polśku», «polśku i nepolśku», ta «wykluczno nepolśku». Okrema hrafa tabłyci pryswiaczena osobam, szczodo jakych ne wdałosia wstanowyty identyfikaciju abo jaki widmowyłysia pro neji zajawlaty (sered hreko-katołykiw buło takych...czetwero).

Dani pro UHKC wodnoczas je i ne je nespodiwankoju. Jak i slid buło spodiwatysia, absolutna bilszist´ wirnych zajawyła pro «wykluczno nepolśku» identycznist´. Ce, zwyczajno, możut´ buty rizni warijanty: tilky ukrajinśka, tilky łemkiwśka, łemkiwśka i ukrajinśka wodnoraz, ta (prynajmni teoretyczno) szcze j bahato inszych, aby łysze inszych niż polśka. Otże «nepolakamy» zadekłaruwały sebe 18 tys. 123 hreko-katołyky, tobto 54,4% wid usich wirnych. Nijaka insza relihijna orhanizacija, prynajmni z-posered tych, jakych dani opublikowano 24 kwitnia (ce konfesiji, jaki narachowujut´ bilsze 500 człeniw), ne maje bilszosty wirnych «nepolakiw». Dwi newełyki isłamśki spilnoty nabłyzyłysia do 50%, ałe meżi połowyny taky ne perejszły. Jakszczo ż idet´sia pro Prawosławnu Cerkwu, to czastka «nepolakiw» dosiahła u nij 25,2%. 54,4% ce bilszist´ absolutna, prote do 100% jij dałeczeńko.

Czerhowoju hrupoju sered wirnych UHKC je ti, chto zadekłaruwaw identyfikaciju «wykluczno polśku». Ce 8 tys. 409 osib, tobto 25,3% (dywnym czynom stilky ż, szczo «nepolakiw» u PAPC).

Widtak identycznist´ «polśku i nepolśku» zajawyły 6 tys. 744 hreko-katołyky, tobto 20,3%. Dla poriwniannia: sered prawosławnych «polakiw» 62,6%, a «zmiszanych» 12,2%.

Zaraz, u konteksti błyźkoho wże Soboru, warto prydywytysia do cych danych i, możływo, rozproszczatysia z dejakymy zajałożenymy stereotypamy? Zwyczajno, można ci dani promowczaty (tak najwyhidnisze). Można zapereczyty, mowlaw, ce falsz i czerhowa polśka intryha zatijana z metoju opolaczennia ukrajinciw. Można, pryjniawszy ci dani za w osnownomu prawdywi, zrobyty z nych takyj praktycznyj wysnowok, szczo, mowlaw, wirni u nas zamało nacionalno uswidomłeni, otże treba szcze micnisze dokrutyty w Cerkwi nacionał-patriotycznu szrubu, szczoby «reukrajinizuwaty» otych 25%. Ta można postupyty j u dusi własne cerkownomu, tobto poczaty w duszpastyrśkij dijalnosti ta prohramuwanni jiji cerkownoju władoju wrachowuwaty najawnist´ u Cerkwi wirnych inszych niż ukrajinśka nacionalnostej i mow. Zakłyky do czoho, zokrema u mownomu aspekti, znajdemo w neodnomu protokoli peredsobornych zboriw.

dyjakon Petro Sywyćkyj