niedziela, 19 stycznia 2014

Święto Jordanu czyli Teofanii Pana naszego Jezusa Chrystusa

Dzisiaj, 6 stycznia według kalendarza juliańskiego, obchodzimy święto Bohojawłennia czyli Teofanii - Objawienia jako Boga - naszego Pana Jezusa Chrystusa. Ponieważ święto Teofanii nawiązuje do chrztu Pana Jezusa w Jordanie, udzielonego przez św. Jana Chrzciciela - popularnie nazywane bywa Jordanem.


Telewizja Polska w programie I retransmitować będzie dzisiejsze uroczystości jordańskie w Przemyślu (Boska Liturgia w Archikatedrze, procesja nad San i wielkie poświęcenie wody nad brzegiem rzeki). 70-minutowy program wyemitowany będzie jutro, tj. w poniedziałek 20 stycznia 2014 r. o 12.40  w TVP 1.

Zamieszczony poniżej opis święta Jordanu i polskie przekłady tekstów zmiennych Boskiej Liturgii zaczerpnięte zostały ze strony śp. o. archimandryty Romana Piętki MIC (1937-2011). 

Zachęcam także do lektury artykułu "Boże Narodzenie i Objawienie Pańskie w Kościołach Wschodnich", pióra tegoż Ojca Romana, zawierającym m.in. opis świętowania Jordanu w parafii neounickiej w Kostomłotach. 


6 ♀ ŚWIĘTA TEOFANIA PANA NASZEGO JEZUSA CHRYSTUSA.
Teofanią (Objawieniem Boga) nazywa się ta uroczystość dlatego, że w czasie Chrztu Pańskiego całemu światu ukazała się Trójca Przenajświętsza (Mt 3,13-17; Mk 1,9-11; Łk 3,21-22). Bóg Ojciec z nieba mówił o Synu, Syna chrzcił święty Jego Poprzednik, a Duch Święty zstąpił w wyglądzie gołębia. Od wczesnego chrześcijaństwa dzień ten nosi miano Oświecenia i święta Światła, bo Bóg jest światłem i przyszedł, by oświecić „przebywających w ciemności i cieniu śmierci” (Mt 4,16) i z łaski zbawić całą ludzkość. W pierwotnym Kościele był zwyczaj chrzcić katechumenów w przeddzień Teofanii, bo chrzest jest właśnie duchowym oświeceniem człowieka.    Ustanowienie święta Teofanii miało miejsce w czasach apostolskich. Wspominają już je Konstytucje Apostolskie. Już Klemens Aleksandryjski (150-215) świadczy o świętowaniu Chrztu Pańskiego i poprzedzaniu go obrzędem nocnego czuwania. Znane są Kazania z III wieku św. męczennika Hipolita (wspomnienie 30 stycznia) i św. Grzegorza Cudotwórcy (wspomnienie 17 listopada) na święto Teofanii. W następnych stuleciach – od IV po IX wiek – wszyscy wielcy ojcowie Kościoła: Grzegorz z Nazjanzu (wspomnienie 25 stycznia), Jan Złotousty (wspomnienie 27 stycznia), Ambroży z Mediolanu (wspomnienie 7 grudnia), Jan Damasceński (wspomnienie 4 grudnia), wygłaszali specjalne mowy o uroczystości Teofanii. Wielebni Józef Hymnograf (wspomnienie 4 kwietnia), Teofan Studyta (wspomnienie 11 października) i Bizancjusz ułożyli o tym święcie wiele tekstów, które dotąd śpiewa się w czasie nabożeństw. Św. Jan Damasceński mówił, że Chrystus nie dlatego przyjął chrzest, jakoby potrzebował oczyszczenia, ale by „w wodzie pogrzebać ludzkie grzechy”, wypełnić Prawo, ukazać tajemnicę Trójcy Przenajświętszej i wreszcie poświęcić „żywioł wody” i nam dać wzór i przykład dla naszego Chrztu. Kościół święty obchodzeniem święta Chrztu Pańskiego umacnia naszą wiarę w najwyższą, niedostępną dla rozumu tajemnicę Trzech Osób Jednego Boga i uczy nas z jednakowym szacunkiem wyznawać i wysławiać Trójcę Świętą Jednoistotną i Niepodzielną; demaskuje i rozwiewa błędy dawnych fałszywych nauczycieli usiłujących myślą i rozumem ludzkim objąć Stworzyciela świata. Kościół ukazuje wierzącym chrześcijanom na konieczność chrztu, wpaja w nas poczucie głębokiej wdzięczności dla Tego, Który oświecił i oczyścił naszą grzeszną naturę. On uczy, że nasze zbawienie i oczyszczenie z grzechów jest możliwe tylko dzięki łasce Ducha Świętego. Dlatego trzeba koniecznie strzec tych darów łaski chrztu świętego, by zachować w czystości drogocenną szatę, o której nam mówi uroczystość Chrztu Pańskiego: „Bo wy wszyscy, którzy zostaliście ochrzczeni w Chrystusie, przyoblekliście się w Chrystusa.” (Ga 3,27).

Antyfona pierwsza

Ps 113A,1-3 i 5.
- Gdy wychodził Izrael z Egiptu,* dom Jakuba od ludu obcego.
Refren: Przez wstawiennictwo Bogurodzicy ocal nas, Zbawicielu.
- Stał się lud Judzki Jego przybytkiem,* Izrael Jego królestwem.
- Morze ujrzało i uciekło,* Jordan wstecz się zawrócił.
- Cóż ci jest, morze, żeś uciekło,* i tobie, Jordanie, żeś się wstecz zawrócił.

Antyfona druga

Ps 114,1-3 i 5.
- Miłuję Pana, albowiem usłyszał* głos mojej modlitwy.
Refren: Ocal nas, Synu Boży, ochrzczony w Jordanie,* śpiewających Ci: alleluja.
- Albowiem skłonił ucho swe ku mnie,* i za dni moich będę Go wzywał.
- Objęły mnie boleści śmiertelne i niebezpieczeństwa otchłani mnie spotkały,* znalazłem ucisk i boleść, ale wzywałem imienia Pańskiego.
- Miłościwy Pan i sprawiedliwy,* i Bóg nasz jest litościwy.
Chwała Ojcu i Synowi i Świętemu Duchowi, i teraz i zawsze i na wieki wieków, amen. Jednorodzony Synu...

Antyfona trzecia

Ps 117,1,2 i 4.
- Wysławiajcie Pana, bo jest dobry, bo na wieki Jego miłosierdzie.
Troparion, ton 1: Podczas chrztu Twego, Chryste, w Jordanie* miało miejsce uwielbienie Trójcy świętej:* bo głos Ojca zaświadczył o Tobie,* nazywając Cię umiłowanym Synem * i Duch pod postacią gołębicy potwierdził niewątpliwość tego oświadczenia.* Chryste Boże, Któryś się objawił* i oświecił wszechświat, chwała Tobie.
- Niech mówi Izrael, że Pan jest dobry, że na wieki Jego miłosierdzie.
- Niech mówi dom Aarona, że Pan jest dobry, że na wieki Jego miłosierdzie.
- Niech mówią, którzy się boją Pana, że On jest dobry, że na wieki Jego miłosierdzie.
Śpiew na Wejście, Ps 117 26.
Błogosławiony, Który przychodzi w imię Pańskie. Błogosławiliśmy wam z domu Pańskiego. Bogiem jest Pan i zajaśniał nam.
TROPARION, ton 1.
Podczas chrztu Twego, Chryste, w Jordanie* miało miejsce uwielbienie Trójcy świętej:* bo głos Ojca zaświadczył o Tobie,* nazywając Cię umiłowanym Synem * i Duch pod postacią gołębicy potwierdził niewątpliwość tego oświadczenia.* Chryste Boże, Któryś się objawił* i oświecił wszechświat, chwała Tobie.
Chwała Ojcu i Synowi i Świętemu Duchowi, i teraz i zawsze i na wieki wieków, amen.
KONTAKION, ton 4.
Objawiłeś się dziś wszechświatu, Panie,* i światłość Twoja wycisnęła na nas znamię,* którzy z całą świadomością Cię wielbimy:* przyszedłeś i objawiłeś się,* Światłości nieprzystępna.
W miejsce Trysagionu śpiewa się: Wy, którzy w Chrystusa ochrzciliście się, w Chrystusa oblekliście się, alleluja.
PROKIMEN, ton 4.
Ps 117,26,27 i 1.
Błogosławiony, Który przychodzi w imię Pańskie.* Bogiem jest Pan i zajaśniał nam.
Stych: Wysławiajcie Pana, bo jest dobry, bo na wieki Jego miłosierdzie.
Apostoł: Tt 2,11-14 i 3,4-7.
ALLELUJA
Ps 28,1 i 2.
Przynoście Panu, synowie boży, przynoście Panu młode baranki.
Stych: Głos Pański nad wodami, Bóg majestatu zagrzmiał, Pan nad wielkimi wodami.
Ewangelia: Mk 3,13-17.
W miejsce Prawdziwie godne śpiewa się do Zakończenia:
Refren: Uwielbiaj, moja duszo,* czcigodniejszą od Niebieskiego Wojska Dziewicę Przeczystą, Bogurodzicę.
Irmos: Żaden język nie zdoła godnie
i anielski umysł nie potrafi,
opiewać cię, Bogurodzico.
Ale w swej dobroci przyjmij naszą wiarę,
bo znasz naszą miłość do Boga, 
gdyż jesteś Obroną chrześcijan.
Uwielbiamy cię.
ŚPIEW NA KOMUNIĘ
Tt 2,11.
Okazała się łaska boża,* źródło zbawienia dla wszystkich ludzi,* alleluja 3x 

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz