Temat dawnego cmentarza u zbiegu Walecznych i Unickiej w Lublinie jest chyba najczęściej poruszanym na tym blogu, zwłaszcza w bieżącym roku. Stało się to za przyczyną planów obecnego właściciela, przewidujących budowę tam tzw. "marketu na kościach". Czyli z powodów, co tu dużo mówić, zdecydowanie przykrych.
Warto jednakże, pisząc o tej nekropolii, oderwać się czasem od smutnej sprawy marketu i wycinki drzew z 4 bm. Oto dawna, przedwojenna jeszcze tabliczka informacyjna:
(fotografia pochodzi z archiwum zarządu cmentarzy rzymskokatolickich w Lublinie).
Treść tabliczki:
CMENTARZ POLSKO-UNICKI
ZAŁOŻONY W ROKU 1611.
Ogrodzony za inicjatywą ALEKSANDRA BARANOWSKIEGO
i ROBOTNIKÓW LUB. w 1924
Co wynika z tej tabliczki?
1) Intrygująca jest data 1611 - kwerenda archiwalna nie potwierdziła tak daleko sięgających korzeni nekropolii (acz pojawiały się hipotezy o jej XVI-wiecznym nawet rodowodzie). Może to pomyłka w dacie? Rok 1811 byłby, można by rzec - "w sam raz".
2) Określenie "polsko-unicki" obiektywnie jest nielogiczne: miesza narodowość z wyznaniem (obrządkiem). Ale jeśli przyjąć, że albo "polski" był tu synonimem "rzymskokatolickiego", albo "unicki" - "ruskiego" czy "ukraińskiego" - to wszystko wraca na swoje miejsca, zaś owi robotnicy czy pan Baranowski okazują się być nieźle zorientowani w dziejach cmentarza (oczywiście, w 1924 r. było im "bliżej" do tych czasów, żył jeszcze niejeden świadek okresu przed 1875 r.). Oczywiście, można też interpretować "polsko-unicki" jako podkreślenie nie dualistycznego charakteru cmentarza, a "polskości" lubelskich unitów. Niestety, nie da się zapytać autora tekstu, co mianowicie chciał wyrazić. :-(
3) Tabliczka pomija okres prawosławny (1875-1915, może i później). O czym to świadczy? Po pierwsze o traktowaniu tego cmentarza jako dobra nieprawnie zagarniętego przez Kościół prawosławny za czasów carskich - nielegalny zabór mienia nie tworzy tytułu własności, zwłaszcza moralnego. Po drugie, wskazuje raczej na to, że cmentarz w II RP nie był we władaniu prawosławnych, skoro nie przez nich został ogrodzony i tak właśnie na tabliczce opisany. Pośrednio świadczy o tym również fakt późniejszy: działkę nr 40 Parafia Prawosławna Przemienienia Pańskiego otrzymała w 1993 r. jako mienie zastępcze.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz